Ikona Chrystusa Pantokratora (Wszechwładcy)

jest jedną z najważniejszych ikonograficznych przedstawień Chrystusa w tradycji chrześcijańskiego Wschodu. Jej teologiczne znaczenie wyraża się poprzez kompozycję, gesty, kolory oraz inskrypcje.

1. Oblicze Chrystusa – często asymetryczne, z dwiema różnymi stronami twarzy, podkreśla Jego podwójną naturę: boską i ludzką.

2. Nimb krzyżowy – wokół głowy Chrystusa widnieje aureola z wpisanym krzyżem, w której umieszczone są greckie litery „Ο ΩΝ” („Ho ōn” – "Będący" - „Ten, który jest”), co odnosi się do imienia Boga objawionego Mojżeszowi w Księdze Wyjścia 3,14.

3. Kolory szat – Chrystus zwykle ubrany jest w czerwoną tunikę (symbol Jego boskiej natury i męczeństwa) oraz niebieski płaszcz (oznaczający Jego ludzką naturę, ponieważ przyjął ciało i zamieszkał między ludźmi).

4. Gest i księga – Prawa dłoń Chrystusa często wykonuje błogosławiący gest, w którym ułożenie palców nawiązuje do chrystologicznych prawd o Jego dwóch naturach i Trójcy Świętej. Lewą ręką trzyma otwartą lub zamkniętą Ewangelię, symbolizującą Jego nauczanie i Słowo Boże.

5. Napisy – Zazwyczaj po obu stronach głowy Chrystusa umieszczone są litery „IC XC” – skrót od greckiego „ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ” („Jezus Chrystus”).

Całość ikony ukazuje Chrystusa jako sędziego i nauczyciela, ale także jako miłosiernego Zbawiciela, który przez swoją obecność oświeca wiernych i prowadzi ich ku zbawieniu.

Ikonę tę najcześciej darujemy lub zamawiamy dla siebie jaką pierwszą ikonę Chrztu Świetego, Bierzmowania, Święceń Kapłańskich i każdej okazji gdzie chcemy wyrazić oddanie życia człowieka Chrystusowi Jezusowi.

Na grafice Pantokrator z Góry Synaj. Najstarsza znana nam ikona Pantokratora.